Porady Hortplant


Przyczyną najczęstszych niepowodzeń w uprawie truskawek jest:
– niewłaściwy dobór odmian
– zła jakość sadzonek (przesuszenie, występowanie chorób i szkodników)
– niewłaściwe posadzenie plantacji w często źle przygotowane pole bez uwzględnienia płodozmianu
– brak możliwości regularnego nawadniania plantacji
– przedawkowanie nawozu zaraz po posadzeniu
– niedostateczne lub nieumiejętne zwalczanie chwastów
– brak lub mało skuteczna ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami
– brak ściółkowania plantacji owocujących słomą, co bardzo obniża jakość owoców, szczególne deserowych
– słaba jakość owoców (złe opakowania, brak schładzania owoców po zbiorze)

W zwalczaniu takich chorób jak Phytophtora i Verticilium najważniejsza jest profilaktyka
– zdrowe sadzonki
– odpowiedni płodozmian
– odporność odmian na te choroby
– sadzenie plantacji na glebach lekkich, przepuszczalnych, unikanie gleb zwięzłych i zimnych
– W przypadku dużego zagrożenia chorobami systemu korzeniowego zaleca się moczenie sadzonek przed posadzeniem na 5 – 10 min. w roztworze Aliette 0,3 % i Topsin 0,2 %.
 Najwrażliwsze odmiany na te choroby to : Elsanta, Honeoye i Kent.
– W profilaktyce można też zastosować środek Mildex 711,9WG w stężeniu 0,25%, który działa systemicznie, najlepiej gdy rośliny wytworzą kilka liści.

Sadzonki truskawek pochodzące z kwalifikowanych szkółek teoretycznie powinny być wolne od roztocza truskawkowego. Zdarza się jednak, że szkodnik ten występuje poniżej progów zagrożenia, co usypia czujność szkółkarzy i plantatorów. W sprzyjających warunkach duży potencjał namnażania się szkodnika oraz łatwość jego przenoszenia (sprzęt uprawowy, odzież, a nawet wiatr) sprawia, że nie przeczuwając zagrożenia, łatwo można doprowadzić do sytuacji, która w krótkim czasie wymknie się spod kontroli. Bliskość starszych plantacji opanowanych przez szkodnika także zwiększa ryzyko wystąpienia problemu w dalszej uprawie.

W wielu gospodarstwach, które nie są w stanie prowadzić dokładnego monitoringu szkodnika, niezbędne są zabiegi profilaktyczne, szczególnie po posadzeniu nowych plantacji. Tylko ten moment zapewnia dobrą skuteczność i daje gwarancję, że populacja szkodnika zostanie zahamowana lub całkowicie zniszczona i nie będzie zagrażała plantacji w następnych miesiącach i latach.
 
Najlepszym terminem ochrony nowo posadzonych plantacji jest wiosna (kwiecień, maj), gdy temperatura powietrza przekroczy 12-15oC. W tym czasie nowo posadzone plantacje są najczęściej w fazie 3-4 liści, co ułatwia ich dokładne opryskiwanie.
Najskuteczniejsze w tym okresie są preparaty zawierające abamektynę jako substancję czynną. Są to: Vertigo 018EC, Promektyna 018EC oraz Acaramic 018EC. Dokładne pokrycie roślin cieczą roboczą wymaga użycia dużych ilości wody 
- co najmniej 1000 l/ha z dodatkiem zwilżacza. Oszczędną formą zabiegu jest technika polegająca na dokładnym opryskiwaniu tylko rzędów młodych roślin, a nie całej powierzchni pola.
Abamektyna działa wgłębnie i kontaktowo niszcząc tylko ruchome stadia roztocza. Aby uchronić się od wylęgu z jaj nowych szkodników, zabieg należy powtórzyć, najlepiej po 7 dniach. Ponieważ Abamektyna jest rozkładana pod wpływem intensywnego światła zabieg najlepiej wykonać wieczorem lub nawet w nocy.

W sezonie 2013 do walki z roztoczem truskawkowym będzie prawdopodobnie zarejestrowny nowy preparat – Movento 100SC , którego substancją czynną jest spirotetramat. W odróżnieniu od poprzednich preparatów działa on systemicznie, co gwarantuje lepszą skuteczność przy mniejszej dawce wody (500-700 l/ha). Zalecana dawka preparatu to 1-1,5 l/ha. Możliwość przemieszczania się preparatu w roślinie pozwala także na wykonanie zabiegu w nieco późniejszym terminie w porównaniu z abamektyną. Zabieg Movento też należy powtórzyć po 7-10 dniach.
Oba preparaty są bezpieczne, a ich karencja nie przekracza 7 dni.

Zmienik lucernowiec to pluskwiak wielkości 5-6mm żerujący na pąkach kwiatowych, kwiatach i zawiązkach owoców. Larwy wylęgłe z jaj mogą być mylone z mszycami, ale w przeciwieństwie do nich poruszają się szybko. Szkodnik wysysając soki silnie deformuje owoce. Podobne objawy deformacji owoców może dawać niedopylenie kwiatów podczas chłodnej pogody w czasie kwitnienia.
Zmienik zagraża szczególnie odmianom późnym oraz powtarzającym owocowanie, ponieważ jego cykl rozwojowy przypada na okres lata oraz jesieni.
Szkodnik ten żeruje na wielu gatunkach roślin, także licznych chwastach, więc podstawą przy jego zwalczaniu jest zwalczanie chwastów na plantacjach oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Kwiaty truskawek są najbardziej narażone na atak zmienika od momentu rozwijania się do ok. 10 dni po opadnięciu płatków.
W tym czasie powinno się kontrolować obecność larw (nimf) na kwiatach. W tym celu należy strząsać szkodniki z kwiatostanów na białą kartkę papieru. Próg zagrożenia to 2 osobniki na 200 kwiatostanów. Pierwsze pokolenie zmienika zwalczane jest zwykle razem z kwieciakiem, dlatego przy dobrze chronionych plantacjach jest ono mało szkodliwe. W czerwcu i lipcu pojawia się drugie pokolenie stanowiące największe zagrożenie. Zwykle osobniki drugiego pokolenia przelatują na kwitnące truskawki z okolicznych chwastów. Dużym błędem w tym czasie jest koszeni chwastów lub kwitnących upraw sąsiadujących, gdyż przyspiesza ono migrację szkodników na truskawki. U odmian powtarzających owocowanie – np. Albion, najważniejsze są zabiegi chemiczne rozpoczęte ok. 3 tyg. przed dojrzewaniem pierwszych owoców (ok. 10 czerwca) w przypadku gdy pierwsze kwiaty były usunięte.
Powinny być to dwa zabiegi preparatem Mospilan 20SP w dawce 0,15-0,20 kg/ha przy użyciu ok. 750 litrów wody na hektar, najlepiej z użyciem opryskiwacza z dodatkowym strumieniem powietrza. Ten sam zabieg należy powtórzyć po 10-12 dniach, zwracając uwagę na 14-dniową karencję preparatu. W czasie dojrzewania owoców, raz na dwa tygodnie, powinno się do ochrony przed zmienikiem użyć przemiennie pyretroidów o krótkim okresie karencji – Decis Mega 50EW (3 dni karencji) lub Karate Zeon 050 CS (7 dni karencji). Obydwa preparaty w dawce 0,15-0,20 l/ha. Środki te należy stosować w temperaturach niższych niż 20oC, najlepiej wieczorem.

Obok odmian tradycyjnie owocujących na przełomie wiosny i lata, są także odmiany powtarzające owocowanie .Na rynku polskim najbardziej rozpowszechniła się Selva (USA 83), w mniejszym stopniu Evie 2, Diamante, Aromas, Ostara, Malling Pearl i Malling Opal.
Obecnie pojawiły się odmiany nowej generacji wyhodowane na Uniwersytecie Kalifornijskim o zdecydowanie lepszej jakości owoców. Są to Albion, Monterey, San Andreas i Portola. Najczęściej są to odmiany dnia neutralnego. Znaczy to , że ich procesy fizjologiczne decydujące o plonowaniu, takie jak zawiązywanie pąków kwiatowych i kwitnienie, odbywają się w mniejszym lub większym stopniu niezależnie od długości dnia.
Właśnie dlatego owocowanie tych odmian trwa przez cały sezon wegetacyjny – od wiosny do jesieni. Głównym czynnikiem klimatycznym decydującym o ich wzroście i plonowaniu jest temperatura .
W Polsce jeszcze do niedawna truskawki powtarzające nie przedstawiały większej wartości produkcyjnej. Często były traktowane jako uprawa amatorska. Czytaj dalej Truskawki powtarzające owocowanie – dlaczego bywają zawodne?

Obok odmian tradycyjnie owocujących na przełomie wiosny i lata, są także odmiany powtarzające owocowanie .Na rynku polskim najbardziej rozpowszechniła się Selva (USA 83), w mniejszym stopniu Evie 2, Diamante, Aromas, Ostara, Malling Pearl i Malling Opal.
Obecnie pojawiły się odmiany nowej generacji wyhodowane na Uniwersytecie Kalifornijskim
o zdecydowanie lepszej jakości owoców. Są to Albion, Monterey, San Andreas i Portola. Najczęściej są to odmiany dnia neutralnego. Znaczy to , że ich procesy fizjologiczne
decydujące o plonowaniu, takie jak zawiązywanie pąków kwiatowych i kwitnienie, odbywają się w mniejszym lub większym stopniu niezależnie od długości dnia.
Właśnie dlatego owocowanie tych odmian trwa przez cały sezon wegetacyjny – od wiosny do jesieni. Głównym czynnikiem klimatycznym decydującym o ich wzroście i plonowaniu jest temperatura .
W Polsce jeszcze do niedawna truskawki powtarzające nie przedstawiały większej wartości produkcyjnej. Często były traktowane jako uprawa amatorska.
Jednakże od kilku lat, głównie poprzez wprowadzenie nowych odmian i w wyniku zmiany technologii uprawy, odmiany powtarzające truskawek stają się ,,pełnoprawnym”
uczestnikiem rynku producentów i konsumentów owoców.
Przykładem tego są choćby Stany Zjednoczone, które jako największy na świecie producent
truskawek (ok. 1,1mln. ton) z roku na rok znacznie zwiększają produkcję odmian powtarzających. W światowym zagłębiu produkcji truskawek – w Kalifornii odmiany powtarzające stanowią dzisiaj więcej niż 60% produkcji.
Czy można tą tendencje przenieść do Polski, gdzie odmiany powtarzające w chwili obecnej
nie stanowią więcej niż 1% produkcji?
Oczywiście Polska to nie Kalifornia, lecz opierając się na osiągnięciach i doświadczeniach
Amerykanów można szybko zrobić kilka kroków na przód .
Co zatem wstrzymuje rozwój i rozpowszechnienie produkcji odmian powtarzających w naszym kraju?

Podstawą są dobre odmiany. Niestety ,,złą robotę ”zrobiła Selva, której owoce o bardzo
przeciętnym smaku zniechęciły rynek do odmian powtarzających.
Nowe standardy jakościowe wyznaczyła odmiana Albion, której kwalifikowane sadzonki produkowane są już w Polsce. Albion to przede wszystkim doskonała jakość
owoców – bardzo dobry smak, atrakcyjny wygląd i odpowiednia trwałość owoców.
Te cechy sprawiają , że odmiana ta może zainteresować konsumentów , którzy dopiero uczą się jak spośród wielu letnich i jesiennych owoców na rynku wybrać właśnie truskawkę.
Być może droga truskawek powtarzających będzie podobna do doskonałej jakościowo maliny odmiany Polka owocującej na pędach tegorocznych późnym latem i jesienią .
Oprócz dobrej jakości owoców odmian powtarzających truskawek zadowalające jest też ich owocowanie. Plony, choć rozciągnięte w czasie , dorównują odmianom tradycyjnym. Z hektara dobrze prowadzonej plantacji w zależności od odmiany zbiera się 15-20 ton owoców. Wydajność z jednej rośliny w uprawie pod folią to najczęściej 500- 800 g .

Wybór właściwej agrotechniki

Pod tym pojęciem należy rozumieć wiele czynników uprawowych, które decydują o plonowaniu i jakości owoców.
Jedną z najważniejszych decyzji przed rozpoczęciem uprawy odmian powtarzających jest odpowiedź na pytanie, czy będzie to uprawa w odkrytym gruncie, czy pod folią.

-Namiot foliowy choć stanowi poważną pozycję w kosztach, pozwala wyeliminować wczesne chłody jesienne, a zwłaszcza przymrozki.W zależności od roku wydłużenie cyklu produkcyjnego może być od kilku tygodni nawet do dwóch miesięcy. Daje to możliwość zebrania kilku dodatkowych ton owoców i to w okresie kiedy cena za nie jest wysoka .
Przykrycie uprawy jak najwcześniej wiosną gwarantuje wczesne sadzenie przy zakładaniu plantacji lub przyspieszone owocowanie w drugim roku uprawy. Folia w każdym przypadku znacznie poprawia jakość owoców .
Ważne jest, aby namioty foliowe miały możliwość dobrego wietrzenia i cieniowania w czasie
największych upałów. Odmiany powtarzające tak jak wszystkie truskawki nie znoszą zbyt wysokich temperatur. Temperatury powyżej 30 st. C (koniec czerwca, lipiec) wyraźnie hamują wzrost i owocowanie. Tego rodzaju stres zależnie od odmiany powoduje 2-3 tyg. przerwę w owocowaniu. Optymalna temperatura do wzrostu i owocowania większości odmian powtarzających to 15-26 st C. Spadek temperatury poniżej 10st.C powoduje, że wzrost słabnie i wydłuża się okres od zapylenia kwiatów do zbioru owoców .
W okresie zimy folia powinna być zdejmowana z namiotów , co gwarantuje ze śnieg nie uszkodzi ich konstrukcji . Śnieg zalegający na zagonach w przypadku plantacji zostawionych na drugi rok ochroni dodatkowo rośliny przed mrozem .
Uprawa odmian powtarzających w odkrytym gruncie w warunkach klimatycznych Polski jest bardzo ryzykowna. Zawsze trzeba się liczyć z dużymi stratami w ilości i jakości plonu na skutek nieprzewidywalnej pogody.

– Zagony przykryte folią są najwłaściwszym sposobem uprawy odmian powtarzających. Folia jest najczęściej czarna, choć ze względu na zbyt wysokie temperatury latem czasami stosuje się folie biało-czarną.
Na takich zagonach sadzi się rośliny w systemach dwu- lub czterorzędowych . W namiotach foliowych ze względu na podwyższone koszty uprawy bardziej ekonomiczne są zagony czterorzędowe. Wyższa o około 30% obsada roślin gwarantuje wyższy plon. Zagony powinny
być wyniesione ponad grunt około 15 cm. Zbyt wysokie zagony podnoszą ryzyko przemarzania roślin zimą. Odległość między rzędami na zagonie to najczęściej 30-40 cm,
w rzędzie 30-45 cm. Dla odmian o słabej lub średniej sile wzrostu np. Albion powinno zastosować się mniejsze rozstawy.
Dobrym i polecanym systemem uprawy dla odmian powtarzających pod folią i w szklarni
są wyniesione zagony , które przy stałej cyrkulacji pożywki (woda + nawóz) często nazywa
się hydroponiką. Plony uzyskiwane w uprawie hydroponicznej są najczęściej wyższe i lepsze
jakościowo niż w uprawie gruntowej. Mankamentem hydroponiki są jednak wysokie koszty uprawy oraz mniej skuteczna ochrona roślin przed wysokimi temperaturami i przed słońcem.

-Nawożenie przed założeniem plantacji (przed usypywaniem zagonów) powinno być wykonane w oparciu o analizę gleby. Późniejsze podawanie nawozów powinno odbywać się
przez system fertygacji.
Odmiany powtarzające ze względu na dłuższy okres wegetacji w porównaniu z odmianami tradycyjnymi wymagają o ok. 30% wyższych dawek nawozów – głównie azotu .
Nawożenie azotowe rozłożone w czasie (w małych dawkach) powinno oscylować około
70-90 kg N/ ha.

-Zakładanie plantacji z odmian powtarzających powinno odbywać się tylko z sadzonek ,,frigo” przechowywanych w chłodni w kontrolowanych warunkach. W przypadku odmian powtarzających dobre szkółki stosują tzw. kondycjonowanie chłodem (chłodzenie uzupełniające), które gwarantuje odpowiedni wigor roślin po posadzeniu i właściwą równowagę między wzrostem i owocowaniem.
Najlepszym terminem do zakładania plantacji jest czas od końca marca do końca kwietnia. Wszystkie pierwsze kwiaty wyrastające w maju i na początku czerwca należy usunąć. Wzmacnia to rośliny i zwiększa plon letni i jesienny.
Ważnym aspektem usuwania kwiatów i przesunięcia owocowania w tym czasie jest zwrócenie szczególnej uwagi na ochronę roślin. Jest to jedyny czas na skuteczne zwalczenie
najgroźniejszych szkodników i chorób (przędziorki , zmienik lucernowiec, antraknoza)
przed rozpoczęciem zbiorów.

– Prowadzenia plantacji truskawek powtarzających to najczęściej jeden rok. W drugim roku zmniejsza się plon, pogarsza jakość owoców, a przede wszystkim zwiększają się problemy związane z ochroną plantacji przed chorobami i szkodnikami. Decyzja o pozostawieniu plantacji na drugi sezon powinna być podjęta w oparciu o realną ocenę kondycji i zdrowotności plantacji na bazie kalkulacji ekonomicznej. Pozostawienie uprawy na następny sezon wymaga dokładnego okrycia roślin na zimę w celu zabezpieczeniu przed mrozem (słoma , agrowłóknina). Odmiany powtarzające np. Albion posiadają dużą zdolność regeneracji i mogą przetrwać nawet duże uszkodzenia mrozowe i jeszcze owocować.
Wynika to prawdopodobnie z faktu , że u tych odmian pąki kwiatowe są zawiązywane
,,na bieżąco” .

Ochrona roślin

W przypadku odmian powtarzających truskawek ochrona roślin to najważniejsze i jednocześnie najtrudniejsze ogniwo dobrej produkcji. W porównaniu do odmian tradycyjnych można śmiało użyć określenia , że prawidłowa ochrona odmian powtarzających to tzw. ,,wyższa szkoła jazdy ’’. Plantator który nie radzi sobie z chorobami i szkodnikami na tradycyjnych plantacjach truskawek, na pewno nie potrafi ochronić odmian powtarzających i poniesie kosztowną porażkę .
Z tego względu dobrym rozwiązaniem jest stopniowe zakładanie i powiększanie plantacji na bazie wcześniejszych doświadczeń .
Ci, którzy chcą zbyt szybko zacząć uprawę odmian powtarzających na duża skalę, najczęściej szybko kończą, a niepowodzenie zniechęca ich do kontynuowania produkcji .

Choroby i szkodniki redukują liczbę roślin w nasadzeniu (zamieranie całych roślin) lub ograniczają ich produktywność. Następstwem tego jest zmniejszenie plonowania.
Nie mniej ważnym czynnikiem jest wpływ chorób i szkodników na jakość plonu.
Wady jakościowe owoców – plamy, gnicie, deformacje, przekładają się bezpośrednio na utratę plonu, gdyż takie owoce nie nadają się do sprzedaży.

Problemy w ochronie odmian powtarzających wynikają najczęściej z następujących czynników :

– nakładanie się kilku faz rozwojowych roślin w jednym czasie (kwitnienie, dorastanie owocó , zbiór dojrzałych owoców) sprawia, że do ochrony możemy używać tylko preparatów o bardzo krótkim okresie karencji . Ten fakt bardzo ogranicza asortyment stosowanych środków. Krótka karencja preparatów używanych do ochrony wymusza na plantatorach dużą dyscyplinę czasową w ich stosowaniu.
W przypadku dojrzewających owoców, które muszą być zebrane w odpowiedniej fazie dojrzałości, czas na zabieg chemiczny to najczęściej godziny a nie dni.
Przy takim reżimie ochroniarskim uprawa w odkrytym gruncie , gdzie dochodzą jeszcze nieprzewidywalne czynniki pogodowe jak deszcz, wiatr, temperatura, jest niezmiernie trudna.
– Wzrost roślin i owocowanie odmian powtarzających przypada w większości na miesiące o najwyższych temperaturach (czerwiec, lipiec). Stres temperaturowy oraz mała wilgotność powietrza i podłoża ograniczają wigor roślin, co sprzyja rozwojowi przędziorków i roztocza truskawkowego. W tych warunkach najtrudniejsza jest uprawa w tunelach foliowych. Powinny być one intensywnie wietrzone i cieniowane.
– Na początku lata pojawia się drugie pokolenie zmienika lucernowca. Jest to szkodnik, który powszechnie atakuje odmiany powtarzające. Uszkodzenia owoców – ich deformacja to problem który jest prawie nieznany plantatorom odmian tradycyjnych, natomiast w odmianach powtarzających straty w plonie mogą sięgać 90%.

Podstawą każdej prawidłowo zakładanej i prowadzonej plantacji truskawek powinien być dobry – kwalifikowany materiał szkółkarski .

Największym zagrożeniem ze strony porażonych sadzonek dla nowo powstających plantacji truskawek są :
choroby : zgnilizna korony truskawki (Phytophthora cactorum)
antraknoza (Colletotrichum acutatum )
-5-

szkodniki : roztocz truskawkowy, przędziorki, nicienie.

Chore sadzonki to późniejsze kosztowne wydatki na ochronę roślin, bez gwarancji na dobre rezultaty. Przy zamawianiu większej ilości materiału nasadzeniowego celowe wydaje się obejrzenie szkółki jeszcze przed kopaniem sadzonek (sierpień, wrzesień), aby upewnić się, że rośliny, które chcemy kupić są zdrowe.

Po zdrowych sadzonkach drugą barierą, która powinna zapobiec rozprzestrzenianiu się groźnych chorób i szkodników powinno być chemiczne odkażanie gleby.
W krajach o wysokiej intensywności produkcji truskawek – USA,Włochy, Hiszpania jest to zabieg podstawowy w profilaktyce i ochronie roślin. W Polsce odkażanie chemiczne wykonuje się najczęściej przy użyciu substancji czynnych takich jak metam sodu lub dazomet, które skutecznie niszczą większość chorób i szkodników oraz chwasty.
Prawidłowo wykonany zabieg chemicznego odkażania gleby, to gwarancja, że unikniemy
konsekwencji nieprawidłowego płodozmianu, co bardzo często jest przyczyną chorób roślin, szczególnie pod folią .
Przybliżone koszty odkażania chemicznego gleby specjalistyczną maszyną z użyciem Nemasolu 510 SL / metam sodu/ to:
odkryte pole ok. 8 tys. zł / ha
namiot foliowy ok. 2zł /m2
W przypadku wykorzystania do odkażania linii kroplujących – szczególnie pod folią
koszty są znacznie niższe.

Inne czynniki wpływające na zdrowotność roślin to :

prawidłowy wigor roślin – zależy od chłodu zakumulowanego w sadzonkach i umiejętnego nawożenia
unikanie stresu roślin – zbyt wysoka temperatura , brak wody , uszkodzenia przez pestycydy
– unikanie zbyt dużej wilgotności gleby – sadzenie na podwyższonych zagonach, . eliminowanie z uprawy zbyt zwięzłej gleby ze słabym drenażem
unikanie wysokiego nawożenia – szczególnie azotowego , które sprzyja większości chorób grzybowych. Nawożenie dolistne stosować tylko w uzasadnionych przypadkach.
izolacja zdrowych upraw od już zarażonych przez choroby i szkodniki
obecność chwastów w pobliżu upraw –chwasty są żywicielem pośrednim dla wielu szkodników i patogenów
odmiany – większa lub mniejsza odporność odmian na choroby i szkodniki
– właściwe nawadnianie – na polu na, którym obserwuje się duże nasilenie szarej
pleśni lub antraknozy, należy zminimalizować deszczowanie lub deszczować
rano, aby rośliny jak najszybciej obsychały. Wskazane nawadnianie kropelkowe.
– ściółkowanie słomą, która ogranicza płynięcie wody, a tym samym
rozprzestrzenianie się grzybów

Podsumowanie:
Na dzień dzisiejszy najlepszą odmianą powtarzającą w warunkach Polski jest Albion i pochodzące od niego inne odmiany jak San Andreas , Monterey i Portola .
Główne cech użytkowe tych odmian –wyśmienity smak ,duża trwałość owoców i ładny wygląd w połączeniu z umiejętną uprawą powinny sprawić, że truskawki powtarzające staną się opłacalne dla producentów, a ich udział w całkowitej produkcji truskawek w Polsce będzie systematycznie wzrastał.
Dobre rezultaty w uprawie odmian powtarzających zależą od wielu czynników agrotechnicznych. Jednakże powodzenie uprawy wynika ze współdziałania
tych czynników w całym cyklu produkcyjnym. Jak podkreślają Amerykanie, najważniejszym wyzwaniem dla producenta odmian powtarzających jest zachowanie odpowiedniej równowagi pomiędzy wzrostem wegetatywnym (liście, korzenie) a generatywnym (kwiaty, owoce) we wszystkich etapach produkcji.
Aby to osiągnąć wigor roślin należy modyfikować poprzez odpowiednią jakość sadzonek, które zakumulowały właściwą ilość chłodu, odpowiednie nawożenie i usuwanie zbędnych kwiatów i rozłogów.
Tylko takie postępowanie w przypadku odmian powtarzających może zapewnić wysokie i dobre jakościowo plony owoców .